CL15 vs CL16. Porównanie pamięci RAM
Dobierając nowe moduły pamięci RAM do komputera, zwracamy zazwyczaj uwagę na jej pojemność oraz taktowanie. Zapominamy jednak często o ich opóźnieniach (CL - CAS latency). Wokół tej wartości narosło sporo nieporozumień, dlatego też odpowiadamy, które kości RAM są lepsze, CL15 czy CL16?
Polecamy: Najnowsze premiery gier komputerowych i na konsole
Komputerowa pamięć RAM (ang. Random Access Memory) jest podstawowym elementem budowy peceta. Do jej podstawowych zadań należy przechowywanie tymczasowych danych niezbędne do funkcjonalna systemu operacyjnego oraz poszczególnych programów, które są na bieżąco nadpisywane lub wymazywane po wyłączeniu systemu.
Wybierając nowe pamięci RAM, poza ich typem (DDR3 lub DDR4), konsumenci zwracają zazwyczaj uwagę na ich pojemność oraz taktowanie. Kości oznaczone są jednak również tajemniczymi wartościami wskazującymi na ich opóźnienie (CAS latency), takimi jak np. CL15 lub CL16. Przez lata narosło wokół nich wiele mitów i nieporozumień, tak więc postarajmy się rozwiać.
Czym jest opóźnienie pamięci RAM?
Jak już zaznaczyliśmy, opóźnienie kości RAM jest oznaczana w jej specyfikacji technicznej skrótem CL, obok którego umieszczona jest pojedyncza cyfra lub liczba. Parametr ten przekłada się bezpośrednio na wydajność układu.
Określa on czas upływający od momentu wysłania żądania danych do momentu ich odczytania z kolumny pamięci. Uogólniając nieco, dla zasady im wartość CL będzie mniejsza, tym lepiej, ponieważ pamięć pracuje znacznie wydajniej i szybciej.
Która pamięć RAM jest lepsza, CL15 czy C16?
Sprawa komplikuje się nieco, gdy zaczynamy porównywać ze sobą wartości CL rożnych pamięci RAM. Dla przykładu wycofane już od dawna ze sprzedaży kości DDR1 mogły osiągać opóźnienia rzędu CL1. Najnowsze kości DDR3 nie osiągają już takich wyników, nie mówiąc już o jeszcze nowszych układach DDR4.
Czy oznacza to więc, że pamięci stają się w jakiś sposób coraz mniej wydajne pod tym względem? Wręcz przeciwnie. Opóźnienie jest bowiem powiązane bezpośrednio z taktowaniem zegara RAM.
Liczbowa wartość CL wskazuje na to, ile cykli pracy zegara pamięć komputer czeka na otrzymanie pojedynczego bajta żądanych danych. Wyższa wartość opóźnienia w nowszych układach RAM równoważy rosnąca szybkość ich zegara. Kość DDR4 z CL16 będzie więc znacznie szybciej otrzymywać dane niż stareńki układ DDR2 z opóźnieniem rzędu CL3.
Dokładny czas, jaki potrzebny jest na odczyt pojedynczego bajta, możemy obliczyć, dzieląc częstotliwość pracy RAM-u (w przeliczeniu na jej cykle na sekundę) przez dwa, a następnie przez współczynnik opóźnienia. Tak więc np. kość 3000 Mhz wykonuje 1,5 mld cykli na sekundę. Dzieląc tą wartość przez 15 otrzymujemy wynik ok. 10 ns (nanosekund).
Porównując ze sobą popularne kości RAM z opóźnieniem na poziomie CL15 lub CL16, bierzemy więc pod uwagę ich częstotliwość oraz rodzaj. Jeżeli wartości te są identyczne, szybsza będzie kość z niższym opóźnieniem. Różnice będą jednak naprawdę niewielkie i nie powinny specjalnie wpłynąć na codzienne korzystanie z komputera oraz zabawę z grami.
Autor: Michał Kułakowski
