Jeżeli procesor można traktować jako mózg komputera, to chipset płyty głównej będzie jego układem nerwowym. Tłumaczymy, czemu przy składaniu lub kupnie peceta warto zwrócić uwagę na chipset, za co odpowiada i dlaczego jest tak ważny.
Chipset płyty głównej spełnia szeroką gamę niezwykle odpowiedzialnych zdań i w dużej mierze odpowiada za działanie całego komputera. Determinuje on także zachowanie i wydajność poszczególnych podzespołów peceta oraz ich kompatybilność z całym systemem.
Jeżeli chcemy wyciągnąć jak najwięcej mocy z nowego komputera, płyta z dobrym chipsetem okaże się niezbędnym zakupem. Odpowiedzmy więc sobie dokładniej na pytanie – czym jest tak naprawdę układ oraz czemu służy?
Sprawdź również ranking najlepszych laptopów gamingowych.
Chipset to jeden lub kilka dedykowanych czipów zintegrowanych z płytą główną komputera PC. Działają one jak jej centrum komunikacyjne, kontrolujące przepływ informacji pomiędzy wszystkimi kluczowymi podzespołami peceta. Mowa tu o procesorze, pamięć RAM, dyskach twardych i SSD lub napędach optycznych, a także portach USB.
Nie możemy zapomnieć także o kartach rozszerzeń, korzystających między innymi ze standardu PCI Express, do których zaliczają się karty graficzne lub dźwiękowe. Kontrolery chipsetu regulują też działanie myszek, monitorów oraz innych popularnych urządzeń peryferyjnych.
Upraszczając nieco sprawę, warto pamiętać, że wszystkie chipsety płyty głównej posiadają dwie oddzielne sekcje – mostek północny oraz południowy. Każda z nich spełnia inną rolę i posiada specyficzne funkcje.
Mostek północny nie komunikuje się bezpośrednio z procesorem i odpowiada za kontrolę komputerowych urządzeń wejścia i wyjścia, takich jak dyski twarde lub karty rozszerzeń. Mostek północny łączy się z kolei z południowym oraz bezpośrednio z procesorem, pamięcią RAM i ROM, które komunikuje ze sobą i przekazuje im informacje dotyczące stanu poszczególnych zewnętrznych urządzeń peceta.
Chipset w dużej mierze determinuje nie tylko aktualną konfigurację komputera, ale także jego potencjał na ulepszenie lub rozbudowę. Chipset determinuje przede wszystkim gniazdo procesora (ang. Socket), określając tym samym, jakie jego konkretne modele możemy zakupić.
Najważniejszymi projektantami i wytwórcami chipsetów są obecnie firmy AMD i Intel. Ich podzespoły montowane są przez wszystkich producentów płyt głównych, ponieważ współpracują one z procesami obu technologicznych gigantów.
Pojawienie się nowej linii CPU oznacza zazwyczaj potrzebę wymiany całej płyty głównej. W ostatnich latach pozytywnym wyjątkiem od tej reguły są jednak produkty firmy AMD, której chipsety z rodziny B450 współpracują np. z kilkoma generacjami procesorów AMD Ryzen.
Ta przyjazna konsumentom polityka pozwala zaoszczędzić pieniądze i ułatwia wymianę sprzętu. Z kolei chipsety Intela zazwyczaj obsługują pojedynczą generację CPU, a firma lubuje się w stosowaniu wielu różnych standardów i gniazd dla procesorów, choć i to powoli ulega zmianie.
Chipsety regulują również rodzaj i maksymalną liczbę obsługiwanych kart rozszerzeń, dysków czy portów USB, a także standard i maksymalną prędkość pamięci RAM. Warto zauważyć, że na cechy te wpływa również format płyty głównej.
Pamiętajmy, że choć teoretycznie chipset obsługuje np. dwie karty graficzne, to w zakupionym przez nas modelu może brakować dodatkowego portu rozszerzeniowego. Od chipsetu zależy też w dużej części potencjał podkręcania podzespołów peceta.
Autor: Michał Kułakowski