Data publikacji:
Pamięć RAM. Co to jest i jakie ma znaczenie?
Pamięć RAM to nie tylko jeden z kilku podstawowych komponentów komputerów, ale także wielu innych urządzeń elektronicznych, do których zaliczają się smartfony, smartwatche, tablety, telewizory, konsole do gier, a nawet sprzęt AGD, taki jak lodówki. Co ciekawe, zasady działania RAM-u nie zmieniły się w przeciągu ostatnich kilku dekad, nic wskazuje również na to, że zrezygnujemy z jego używania nawet w bardziej odległej przyszłości. Odpowiadamy na pytanie, co to jest pamięć RAM, przedstawiamy też najważniejsze informacje na jego temat.
Czym jest pamięć RAM?
Słowo RAM to nie przypadkowy zlepek trzech liter, jest ono skrótem od angielskiej nazwy „Random Access Memory”, którą zwyczajowo tłumaczy się na polski jako „pamięć o dostępie swobodnym”. Pamięć RAM to podstawowy element praktycznie wszystkich komputerów, począwszy od najprostszych modeli zamontowanych w sprzęcie gospodarstwa domowego, a skończywszy na urządzeniach wysyłanych w podróż liczącą miliony kilometrów na pokładzie sond kosmicznych. Z RAM-u korzystają więc na co dzień praktycznie wszyscy z nas. Interesuje on nas jednak przede wszystkim wtedy, gdy kupujemy nowego laptopa lub smartfon.
Pamięć RAM zbudowana jest z półprzewodnikowych czipów. Są one umieszczone na stałe na płycie głównej komputera/układu elektronicznego, w przypadku komputerów stacjonarnych lub specjalistycznych maszyn i urządzeń, przyjmują postać kart rozszerzeniowych (tzw. kości), które wpina się w specjalne gniazdo.
Kości RAM wykonywane są w praktycznie tym samym procesie co szeroko wykorzystywane pamięci NAND Flash, instalowane w pendrive’ach, kartach pamięci oraz w różnego typu dyskach SSD. Na ich konstrukcję składają się miliardy mikroskopijnych tranzystorów, zmieniających swoje właściwości pod wpływem przepływającego przez nie ładunku elektrycznego. Każdy tranzystor koduje pojedynczy bit danych.
Pamięć RAM przechowuje dane niezbędne do działania komputera, są to między innymi najważniejsze informacje związane z działaniem systemu operacyjnego oraz każdego uruchomionego programu. Nie są to jednak pełne części aplikacji, ale jedynie najczęściej używane fragmenty plików. Ponieważ komputera ma do nich stały dostęp przyspiesza to znacząco jego pracę.
W odróżnieniu do danych zapisywanych na dyskach SSD lub HDD, informacje zapisane na kościach RAM są nieustannie nadpisywane i zmienianie, w zależności od potrzeb maszyny, ulegają one również kompletnemu wymazaniu po wyłączeniu zasilania lub resetowi maszyny .
Metoda działania RAM-u nie zmienił się od czasów jego narodzin, lecz nie znaczy to, że nie komponent nie doświadczył znaczącej ewolucji. Objęła ona przede wszystkim ilość informacji jakie może przechowywać. Pierwsze 8-bitowe komputery, które trafiły do domów i biur na przełomie lat 70. i 80. miały kości o wielkości zaledwie kilkunastu bajtów, dziś taka ilość miejsca wystarczy zaledwie do zapisania kilku paragrafów w pliku tekstowym.
RAM montowany we współczesnych komputerach przechowuje często nawet kilkadziesiąt gigabajtów danych, pracując równocześnie z prędkością nieporównywalną do tej sprzed lat, zapisując i odczytując informacje tysiące razy na sekundę. Rozwój technologii produkcji kości RAM nie zwalnia, a na rynku wciąż pojawiają się nowe i bardziej wydajne rozwiązania.
Pamięć RAM – jej rodzaje i przeznaczenie
Pamięć RAM dzieli się na dwa podstawowe rodzaje – pamięć SRAM i DRAM. Przedstawmy najważniejsze fakty na ich temat, w tym ich zastosowanie.
Pamięć SRAM
SRAM (ang. Static Random Access Memory) to tzw. pamięć statyczna, będąca buforem pomiędzy właściwą pamięcią operacyjna komputera a procesorem. Przechowują one dane do czasu ich nadpisanie lub odcięcia dostępu do energii elektrycznej. Kości SRAM wykorzystywane są do budowy pamięci podręcznych typu cache, są one częścią różnego rodzaju komponentów komputerowych, mowa tu o dyskach, procesorach lub kartach graficznych.
Pozwalają one tym urządzeniem na dostęp do najczęściej używanych danych. Dla przeciętnego użytkownika komputera wielkość i rodzaj pamięci cache SRAM nie ma większego znaczenia, jest ona istotna tylko w wybranych przypadkach.
Pamięci DRAM
DRAM (ang. Dynamic Random Access Memory) to pamięć operacyjna, z której buduje się standardowe kości RAM montowane w komputerach i urządzeniach mobilnych. W odróżnieniu do SRAM-u, przechowywane w niej dane muszą być co jakiś czas odświeżane i ponownie nadpisywane, w przeciwnym wypadku zostaną one wymazane.
Kości DRAM produkowane są bardzo zróżnicowanych konfiguracjach i wersjach, wytwarzanych przez dziesiątki producentów. Dużą część z nich spotyka się w układach scalonych telefonów, tabletów, smartwatchy i setek innych urządzeń elektronicznych. Bez DRAM-u większość z nich nie jest w stanie się nawet poprawnie uruchomić.
W komputerach stacjonarnych i laptopach, kości RAM mają wspomnianą już we wstępie konstrukcję modułową, pozwalającą na ich wymianę. Kości budowane z myślą o pecetach są produkowane zgodnie z uniwersalnymi standardami, przyjętymi przez całą branżę PC, mogą być więc montowane zamiennie w wielu różnych maszynach.
Komputerowe DRAM dzielimy ze względu na format na modele SO-DIMM i DIMM. Te pierwsze montowane są wyłącznie w laptopach i pokrewnych z nimi maszynach (między innymi komputery hybrydowe). Kości SO-DIMM wyróżniają się mniejszymi fizycznymi rozmiarami i brakiem zewnętrznych radiatorów lub obudów.
Kości pamięci DIMM przyjmują postać nieco większych prostokątnych kart rozszerzeniowych, które również wpina się do dedykowanego gniazda na płycie głównej. Zazwyczaj jednak zamknięte są w specjalnej obudowie, pełniącej rolę radiatora odprowadzającego ciepło generowane przez układ, czasami są też wyposażone np. w podświetlenie LED.
Warto podkreślić, że mimo różnic w budowie zewnętrznej, kości SO-DIMM i DIMM mogą odznaczać się praktycznie identycznymi parametrami technicznymi i wydajnością.
Pamięć DRAM i jej typy
Pamięci DRAM montowane w laptopach i pecetach stacjonarnych różnią się nie tylko swoją wielkością, czy częstotliwością pracy zegara, ale także standardem technologicznym, w jakim zostały wykonane.
Obecnie na rynku spotkamy się przede wszystkim z pamięciami DDR4, ale wkrótce urządzenia te zostaną zastąpione przez konstrukcje DDR5, oferujące znacznie lepsze parametry technice, takie jak wydajność i szybkość transferu danych. Kolejne generacje kości DRAM nie są ze sobą wstecznie kompatybilne, wraz z pojawieniem się każdej z nich, na rynek wprowadzane są płyty główne z nowymi gniazdami do ich instalacji.
Zdjęcie: Envato Elements
Polecamy:
Pacific Drive – cena, wymagania, platformy. Dlaczego warto zagrać?
2024-03-04
Jaka karta graficzna do 1500 zł? Dla kogo jest dobrym wyborem?
2024-03-04
Jak przyspieszyć komputer?
2024-03-01
Jaka myszka gamingowa od Genesis?
2024-02-29
Komiksy Marvel i DC w 2024 roku - polskie premiery
2024-02-28
Jak działa Logitech G815 Tactile? Klawiatura gamingowa
2024-02-28
Autor: Michał Kułakowski