Data publikacji: Sobota, 05.06.2021

Taktowanie bazowe procesora: do czego służy? Czym jest taktowanie procesora?

Taktowanie bazowe to jedna z podstawowych cech informujących nas o wydajności oraz szybkości procesora. Przedstawiamy zatem najważniejsze fakty na temat częstotliwości działania CPU, pozwalające lepiej zrozumieć, na czym ona polega.

Taktowanie procesora było od zawsze najłatwiejszym sposobem dla laika na określenie wydajności procesora. Obecnie, w epoce wielordzeniowych i wielowątkowych układów, sprawa nieco się skomplikowała i częstotliwość pracy CPU nie jest już głównym wyznacznikiem jego szybkości. Mimo to, pozostaje ona jednak wciąż jedną z najważniejszych cech, na które zwracamy uwagę, poszukując jak najlepszego układu do komputera. Pokrótce tłumaczmy zatem, czym jest taktownie bazowe procesora i do czego służy.

Czym jest procesor?

Zanim opowiemy dokładniej o taktowaniu, warto przypomnieć podstawowe informacje na temat procesorów. Układy te powszechnie określa się również nazwą CPU. Jest to powszechnie używany skrót z języka angielskiego opisujący centralną jednostkę obliczeniową (ang. Central Processing Unit). Procesory to kompleksowe układy scalone zamknięte w szczelnej, metalowej obudowie, która dodatkowo odprowadza generowane przez nie ciepło.

CPU jest mózgiem komputera, który montuje się w specjalnym gnieździe na płytach głównych. Stanowią one „układ nerwowy” peceta, z pomocą którego procesor komunikuje się z innymi kluczowymi podzespołami urządzenia, takimi jak np. pamięć RAM czy karta graficzna. W ten sposób może wydawać im odpowiednie instrukcje oraz kontrolować przebieg pracy.

Czym jest taktowanie procesora?

Taktowanie to najprościej ujmując szybkość, z jaką działa CPU, która mierzona jest w gigahercach (GHz). Wskazuje ono na to, jaką liczbę pojedynczych operacji układ wykonuje w ciągu sekundy. Pojedyncza operacja to otwarcie lub zamknięcie się jednego z miliardów tranzystorów, z których zbudowany jest procesor. Poszczególne polecenia oraz obliczenia wykonywane przez procesor składają się z ogromnej liczby operacji, których sfinalizowanie może zająć nawet wiele cykli pracy zegara.

Dla przykładu, CPU z zegarem o taktowaniu 3,4 GHz może wykonać w ciągu sekundy aż 3,4 mld różnych operacji. Zaznaczmy przy tym, że podawane przez producenta bazowe taktowanie pracy procesora pozostaje wartością podstawową i może ulec zmniejszeniu, gdy układ zbytnio się nagrzewa lub nie jest obciążony pracą. Współczesne procesory posiadają również dodatkową wartość maksymalnego możliwego taktowania w tzw. trybie turbo, który uruchamiany jest dynamicznie przy wymagających aplikacjach lub grach, poprawiając wydajność układu kosztem większego zużycia energii elektrycznej oraz wzmocnionego wydzielania ciepła.

Na co wpływa taktowanie procesora?

Jak już wspomnieliśmy, taktowanie procesora było przez długi czas podstawowym wyznacznikiem jego wydajności. Obecnie sprawa jest zgoła inna. Procesor z zegarem 3,2 GHz sprzed kilku lat będzie bowiem znacznie mniej wydajny od najnowszych układów o podobnej szybkości.

Wszystko to za sprawą pojawienia się układów wielordzeniowych, składających się z kilku fizycznych procesorów o tym samym taktowaniu, a także technologii wielowątkowości, pozwalającej pojedynczemu CPU wykonywać wiele zadań równocześnie. Nie bez znacznie pozostaje również wielkość pamięci podręcznej układu. Przy wyborze procesora musimy więc zwracać uwagę na te wszystkie cechy, oczywiście nie zaszkodzi przy tym wybrać modelu z jak największym taktowaniem.