Data publikacji:
Chłodzenie gamingowego PC. Jak to zrobić dobrze? Porównanie systemów chłodzenia
Odpowiednio dobrany system chłodzenia pozwala zachować bezpieczną temperaturę jego kluczowych podzespołów. Ma on szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku pecetów przeznaczonych do grania, są one bowiem wystawione na największe obciążenie komponentów, takich jak procesor lub karta graficzna. Przekłada się ono bezpośrednio na wysoką temperaturę ich pracy, co może podwyższać ryzyko awarii. Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat chłodzenia gamingowego PC.
Spora część graczy nie zdaje sobie sprawy z tego, jak bardzo wysokie temperatury mogą osiągnąć poszczególne podzespoły komputera bez nawet podstawowego systemu chłodzenia. Problem odprowadzania nadmiernej ilości ciepła towarzyszy właścicielom gamingowych maszyn od kilku dekad. Wraz ze wzrostem wydajności procesorów, kart graficznych i pamięci RAM zaczął być on coraz bardziej poważny. Producenci sprzętu stosują kilka podstawowych systemów chłodzenia, przyjrzymy się zatem ich najważniejszym cechom, a także wadom i zaletom.
Systemy chłodzenia gamingowego PC – rodzaje, wady i zalety
Specjaliści wyróżniają trzy podstawowe rodzaje systemów chłodzenia podzespołów PC – aktywne, pasywne oraz półpasywne. Stosuje się je w różnych częściach peceta.
Chłodzenie aktywne
Chłodzenie aktywne do poprawnego działania wymaga energii elektrycznej. Zazwyczaj jest najbardziej skomplikowane, ale daje też największe możliwości regulacji intensywności pracy.
System chłodzenia powietrznego
Aktywne chłodzenie strumieniem powietrza jest najpopularniejszym systemem obniżania temperatury wewnątrz komputera. Polega ono zazwyczaj na instalacji co najmniej kilku wentylatorów, które montowane są w różnych miejscach obudowy PC lub bezpośrednio do konkretnych podzespołów. Podczas pracy wiatraki pozwalają na stały przepływ powietrza i wymianę ciepła.
W komputerach gamingowych wentylatory pełnią niezwykle istotną rolę. Montuje się je bezpośrednio do ścianek obudowy, w specjalnie wyznaczonych do tego miejscach. O ile w przeciętnym komputerze do pracy biurowej lub codziennego użytku wystarczy pojedynczy wiatrak zamontowany z tyłu skrzynki, w porządnych gamingowych maszynach znajdziemy ich co najmniej cztery, pięć lub więcej.
W sklepach znajdziemy bardzo szeroką ofertę wentylatorów, w tym dużych zestawów instalacyjnych. Konsumenci zwracają tutaj uwagę przede wszystkimi na wielkość wentylatorów (z reguły im są one większe, tym pracują ciszej), a także maksymalną liczbę ich obrotów lub skrzydeł. Jeżeli mamy wątpliwości, na jaką konfigurację się zdecydować, zawsze możemy też kupić obudowy z wbudowanymi wiatrakami, co pomoże rozwiązać ten problem.
Wszystkie wentylatory zasilane są przez specjalne gniazda w płycie głównej albo za pośrednictwem dedykowanych kontrolerów dostępnych w zestawach chłodzenia.
Chłodzenie pasywne
Systemy chłodzenia pasywnego to najprostsza metoda pozbywania się ciepła z komponentów komputera. Opierają się ona na wykorzystaniu radiatorów stykających się bezpośrednio z danym komponentem (pośrednikiem jest tutaj często specjalna pasta termoprzewodząca). Radiatory są odlewane z pojedynczego specjalistycznego stopu metali, który odznacza się bardzo wysoką absorpcją ciepła. Mają one zazwyczaj budowę żeberkową, zwiększającą ich powierzchnię, co ułatwia i przyspiesza wypromieniowanie zebranego ciepła.
Bardzo rzadko zdarza się, aby gracze samodzielnie wymieniali radiatory w komputerze – zazwyczaj polegają na rozwiązaniach oferowanych przez producentów sprzętu. Elementy te montowane są z reguły na kościach pamięci RAM i dyskach SSD M.2, są one zazwyczaj równocześnie obudową tych podzespołów. Radiatory montowane są też na chipsetach płyty głównej oraz jej innych kluczowych elementach, wówczas często pełnią również rolę ochrony przed zakłóceniami elektromagnetycznymi, poprawiając np. pracę układu dźwiękowego lub modułu Wi-Fi.
Jak sama nazwa wskazuje, radiatory działają kompletnie pasywnie i nie wymagają dostępu do zasilania. Nawet największe modele mają jednak ograniczoną wydajność i wymagają dodatkowego wsparcia. Mamy wtedy do czynienia z chłodzeniem półpasywnym.
Chłodzenie półpasywne
W chłodzeniu półpasywnym radiator wspomagany jest dodatkowo za pomocą wentylatora lub bloku wodnego.
Coolery
Najczęściej spotykanym systemem półpasywnym kupowanym przez graczy są coolery do procesorów. Na urządzenie to składa się duży radiator połączony bezpośrednio z wentylatorem. Wybór modelu jest tutaj uzależniony od tego, którego producenta CPU mamy (produkt jest kompatybilny z wybranymi gniazdami na płycie głównej), a także jakiej jest on klasy. Zazwyczaj procesory z niższej i średniej półki sprzedawane są w komplecie z wentylatorem i radiatorem i nawet przy mocniejszym obciążeniu nie wymagają ich wymiany. W przypadku droższych modeli zakup markowego coolera jest już jednak zalecany, zwłaszcza że wiele modeli nie ma ich w zestawie.
Wybór coolerów jest bardzo duży, często gracze kupują je głównie ze względu na estetykę (wielkość, podświetlenie RGB, design) pasującą do wyglądu pozostałych komponentów PC. Większością markowych modeli możemy sterować zdalnie za pomocą dedykowanego programu, ustawiając przy tym schematy działania (np. oszczędzające energię lub zapewniające maksymalne chłodzenie).
Chłodzenie cieczą
Chłodzenie cieczą było przez długi czas przeznaczone wyłącznie dla największych technologicznych entuzjastów, majsterkowiczów i fanów overclockingu pecetów. Pionierzy tej metody obniżania temperatury podzespołów inspirowali się systemami chłodniczymi, które znajdują się w samochodach. Na własną rękę robili specjalne konstrukcje składające się z systemu wąskich rurek transportujących ciecz chłodniczą, a także pompek i zbiorniczków, odprowadzających ciepło z kluczowych komponentów PC. Wadą improwizowanych systemów tego typu była jednak ich awaryjność – przy odrobinie nieuwagi rozszczelniały się i nieodwracalnie uszkadzały komputer.
Dziś instalacja chłodzenia wodnego PC jest nieporównywalnie łatwiejsze. W sprzedaży znajdziemy bowiem zestawy, które są gotowe do pracy tuż po wyjęciu z pudełka. Ich założenie nie jest specjalnie bardziej skomplikowane niż wymiana coolera CPU.
System chłodzenia wodnego opiera się na tzw. blokach wodnych. Są to radiatory przyczepiane bezpośrednio do procesora lub chipsetu płyty głównej. Przepływa przez nie specjalny płyn chłodniczy odprowadzający ciepło. W składzie cieczy znajdują się substancje antykorozyjne i dodatki zabezpieczające wnętrze systemu przed uszkodzeniem i zużyciem. Dodatkowo producenci stosują też barwniki wpływające na wygląd zestawu.
Ogrzana ciecz jest transportowana elastycznymi rurkami do chłodnicy połączonej z zestawem wentylatorów, która zamontowana jest na jednej ze ścianek obudowy komputera, a czasem także na zewnątrz niej. Po wychłodzeniu płyn wraca do bloków, powtarzając cały proces od nowa. Za przepływ cieczy odpowiadają specjalne pompki.
Wadą chłodzenia wodnego jest stosunkowo wysoka cena poszczególnych komponentów zestawu. Z drugiej strony, pozwala ono np. wyeliminować cooler CPU, który bardzo często jest jednym z najgłośniejszych wentylatorów w komputerze. Zaletą systemu jest też jego ciekawa estetyka, co dla wielu miłośników tuningu PC ma ogromne znacznie. Nie możemy również zapomnieć, że pod względem wydajności chłodzenie wodne jest zdecydowanie najskuteczniejsze (oczywiście pod warunkiem poprawnego założenia). Dodajmy, że bardziej doświadczeni użytkownicy budują wciąż samodzielnie własne instalacje wodne, korzystając jednak tym razem z markowych komponentów. Ich planowanie, konstrukcja i konserwacja stanowi dla nich sporą frajdę.
Zdjęcie: Envato Elements
Polecamy:
Outcast: A New Beginning – cena, wymagania, platformy. Dlaczego warto zagrać?
2024-04-12
Jaki laptop 17 cali? Ranking polecanych dużych laptopów
2024-04-10
Najlepsze gry kooperacyjne
2024-04-09
Najlepsze gry na PS5. Ranking TOP10
2024-04-08
Premiera Princess Peach: Showtime! – cena, platformy. Dlaczego warto zagrać?
2024-04-03
Rise of the Ronin – cena, wymagania, platformy. Dlaczego warto zagrać?
2024-04-01
Autor: Michał Kułakowski